Caracteristics per urizis èn chametgs e tuns, ferma plievgia, suffels da stemprà e granella. Premissas per in urizi èn avunda umiditad ed aria che s’auza svelt, p.ex. perquai ch’ella è vegnida stgaudada fermamain. Igl è difficil da prognostitgar, nua e cura exact ch’in urizi sa furma. Urizis pon sa furmar fitg svelt ed avair effects che pericliteschan la vita.

Tar urizis pon ins differenziar tranter urizis che passan svelt sco er tals che passan plaun ubain urizis staziunars. En cas d’urizis che sa movan svelt stoi vegnir quintà cunzunt cun suffels da stemprà ed eventualmain cun granella. Urizis che passan plaun ubain urizis staziunars èn cunzunt privlus pervia da ferma plievgia.

Avertiments d’urizi vegnan emess mo per ils nivels 3 e 4. Malgrà metodas e meds auxiliars moderns n’èsi ozendi betg pussaivel da predir precisamain pliras uras ordavant la fermezza, las uras ed il lieu da ferms urizis e d’avertir davart tals urizis. Trais nivels da differenziaziun n’èn perquai pauc raschunaivels.

Nivel da privel 3 (privel considerabel) vul dir

I po dar culps da chametg e donns da granella. Suffels da stemprà pon chaschunar che roma rumpa giu e che bostgs cupitgan. Ferma plievgia po chaschunar inundaziuns e sbuvaditschs sin spundas stippas. En auals poi tuttenina dar undadas u bovas da glitta.

Recumandaziuns da cumportament

• Evitar auas, lieus exponids (crestas e pizs da muntognas, bostgs, pitgas, clutgers) e surfatschas avertas (p.ex. cleragls, champs) pervia dal privel da culps da chametg.
• Sch’i dat culps da chametg en territoris averts, star a garnugl – cun pes serrads ed uschè pauc contact sco pussaivel cun il terren (betg sa metter per lung).

Infurmaziuns supplementaras

Ferms urizis (flash d’urizis, local; preavertiment 0–1 uras): 90–120 km/h, 2–4 cm granella, 30–50 mm/h.

Nivel da privel 4 (grond privel) vul dir

I po dar culps da chametg e donns da granella. Suffels da stemprà pon chaschunar che roma rumpa giu e che bostgs cupitgan. Ferma plievgia po chaschunar inundaziuns e sbuvaditschs sin spundas stippas. En auals poi tuttenina dar undadas e bovas da glitta.

Recumandaziuns da cumportament

• Evitar auas, lieus exponids (crestas e pizs da muntognas, bostgs, pitgas, clutgers) e surfatschas avertas (p.ex. cleragls, champs) pervia dal privel da culps da chametg.
• Sch’i dat culps da chametg en territoris averts, star a garnugl – cun pes serrads ed uschè pauc contact sco pussaivel cun il terren (betg sa metter per lung).

Infurmaziuns supplementaras

Fitg ferms urizis (flash d’urizis, local; preavertiment 0–1 uras): >120 km/h, > 4 cm granella, > 50 mm/h.

Explicaziuns

Sch’igl exista lunsch enturn in potenzial per ferms urizis, vegn utilisà in avertiment prospectiv «lunsch enturn (fitg) ferms urizis pussaivel» (illustraziun schraffada sin la charta d’avertiment da l’Uffizi federal da metrologia MeteoSvizra).

Urizis pon sa furmar fitg svelt ed els na pon betg vegnir prognostitgads pliras uras ordavant areguard lur fermezza, temp e lieu exact. Pir cura ch’in urizi è qua, vegnan emess a curta vista (0 fin 1 ura avant) avertiments d’urizis locals (flash d’urizis).